Skip to main content

बुद्ध पौर्णिमा उत्सवाचे स्वरूप आणि त्याचे महत्त्व

बुद्ध पौर्णिमा उत्सवाचे स्वरूप आणि त्याचे महत्त्व

बुद्ध जयंती किंवा बुद्ध पौर्णिमा हा बौद्ध धर्मीयांचा प्रमुख सण आहे.हा सण वैशाख पौर्णिमेच्या दिवशी जगभरात साजरा केला जातो. या दिवशी तथागत गौतम बुद्धांचा जन्म,ज्ञानप्राप्ती व महापरिनिर्वाण या तीन घटना झालेले आहेत आपल्या मानवतावादी आणि विज्ञानवादी बौद्ध  धम्म सिद्धांतावरून तथागत बुद्ध विश्वातील सर्वात महान महापुरुष होते,असे मानले जाते, आज बौद्ध धर्माला मानणारे प्रामुख्याने भारत,चीन,नेपाळ,सिंगापूर,व्हियेतनाम,थायलँड,जपान,कंबोडिया,मलेशिया,श्रीलंका,म्यानमार,इंडोनेशिया,पाकिस्तान इत्यादी देशातील 180 कोटीहून अधिक लोक हा सण मोठ्या उत्साहात साजरा करतात. बिहारमधील बोधगया हे हिंदू व बौद्ध धर्मियांचे पवित्र तीर्थस्थळ आहे.गृहत्यागानंतर सिद्धार्थनी आणि सत्याच्या शोधासाठी सात वर्षे कठोर तपश्चर्या व साधना केली आणि त्यांना त्यानंतर एका बोधि वृक्षाखाली बुद्धत्व किंवा ज्ञान प्राप्ती झाली ही घटना वैशाखी पौर्णिमेला झाली.तेव्हापासून हा दिवस बुद्ध पौर्णिमा म्हणून ओळखला जातो. बुद्ध पौर्णिमेच्या वेळी कुशीनगर येथे महापरिनिर्वाण विहार या ठिकाणी एक महिना तथागत गौतम बुद्धांचे स्मरण केले जाते हे ठिकाण गौतम बुद्ध यांच्याशी संबंधित असले तरी आजूबाजूच्या परिसरातील हिंदू लोक देखील या ठिकाणाला मोठ्या संख्येने भेट देतात.येथील बुद्ध विहारात हिंदूही आस्थापूर्वक पूजा करण्यात येतात.या विहाराचे महत्त्व तथागत गौतम बुद्धाच्या महापरिनिर्वाणाशी  जोडली गेली आहे या विहाराचे स्थापत्य अजिंठा लेण्यांच्या विहारा सारखी आहे. या विहारात गौतम बुद्धांची अंतिम क्षणाच्या मृत्यू शय्येवर पडलेल्या अवस्थेतील(भू  स्पर्श मुद्रा) 6.1 मीटर लांब मूर्ती आहे. ही मूर्ती लाल माती पासुन बनवलेली आहे. जेथून मूर्तीसाठी माती काढली जाते तेथेच हे विहीर तयार केली आहे. विहाराच्या पूर्वभागातील एक स्तूप आहे तिथे गौतम बुद्धावर  अंतिम संस्कार झाले.                                                                            श्रीलंका तसेच अन्य दक्षिण-पूर्व आशियायी देशात हा दिवस वेसाक उत्सव म्हणून साजरा केला जातो. हा वैशाख शब्दाचा अपभ्रंश आहे. या दिवशी बौद्ध अनुयायी घरावर दिवे लावतात घरे फुलांनी सजवतात जगभरातून या दिवशी बुद्धगया येथे येतात आणि प्रार्थना करतात. या दिवशी बौद्ध परंपरेतील धार्मिक ग्रंथाचे वाचन, पठण केले जाते विहार तसेच घरातील बुद्धांच्या मूर्तीची फुले वाहून, दिवे ओवाळून पूजा केली जाते.बोधि वृक्षाची ही पूजा केली जाते आणि याच्या फांद्यांना पताक्यांनी  सुशोभित केले जाते. वृक्षाच्या आसपास दिवे लावले जातात. झाडाच्या मुळाशी दूध आणि सुगंधी  पाणी घातले जाते या दिवशी केलेल्या चांगल्या कामामुळे पुण्य मिळते अशी समजूत आहे.


Labels:

Comments

Post a Comment

if you have any doubts plesase let me know

Advertisement

Popular posts from this blog

Bhim Smaran, Bhim Stuti / भीम स्मरण , भीम स्तुति

भीम स्मरण सकलं विज्जं विदुरञानं देवरूपं सुजिव्हं निमल चक्खु गभिर घोसं गौरवण्णं सुकायं ।। अभय चित्तं निभय कामं सुरत धम्मं सुपेम | विरत रज्जं सुजननेतं भीमरावं सरामि | भीमरावं सरामि , भीमरावं सरामि ।। मराठी सर्वोत्तम विद्यासंपन्न , तीक्ष्ण बुद्धीसंपन्न , दिव्यरुप संपन्न , प्रभावशाली ध्वनी संपन्न , गौरवर्ण शरीर संपन्न , करुणा मैत्री संपन्न व निर्भयतेने धम्म कार्याला परिपूर्ण वाहून घेतलेले , जनसेवेसाठी मंत्रीपदाचा त्याग केलेले , जनतेचे श्रेष्ठ नेते , अशा सर्वगुण संपन्न परम पुज्य भीमरावांचे मी स्मरण करतो.   भीम स्तुती दिव्य प्रभरत्न तूं , साधू वरदान तूं , आद्य कूल भूषं तू भीमराजा ।।१।। सकल विद्यापति , ज्ञान सत्संगति , शास्त्र शासनमति , बुद्धि तेजा || २ || पंकजा नरवरा , रत्त स्वजन उद्धारा , भगवंत आमुचा खरा , भक्तकाजा || ३ || चवदार संगरी , शास्त्र धरिता करी , कांपला अरि उरी , रौद्र रुपा ।।४।। मुक्ती पथ कोणता , जीर्ण स्मृती जाळीता , उजाळीला अगतिका , मार्ग साजा ।।५।। राष्ट्र घटना कृति , शोभते भारती , महामानव बोलती , सार्थ संज्ञा ।।६।। शरण बुद्धास । शरण धम्मास । शरण संघास मी भीमराजा ।।७।।...
Post a Comment
Read more

Punyanumodan/ पुण्यानुमोदन

पुण्यानुमोदन दुक्खपत्ताच निदुक्खा भयपत्ताच निब्भया । सोकपत्ताच निसोक्का होन्तु सब्बेपि पाणि नो ।।१।। एतावताच अम्हे हि सम्भतं पुञञ सम्पदं । सब्बे देवानु मोदन्तु सब्ब सम्पति सिद्धिया ।।२।। दानं ददन्तु सद्धाय सीलं रक्खन्तु सब्बदा   | भावना भिरता होन्तु गच्छन्तु देवतांगता   || ३ || सब्बे बुद्धा बल पत्ता पच्चे कानञ्च यं बलं । अरहन्तानञ्च तेजेन रक्खं बन्धामि सब्बेसो   || ४ || आकासठ्ठा च भुम्मट्ठा देवा नागा महिंद्धिका   | पुत्र्त्रंतं अनुमोदित्वा चिरं रक्खन्तु सासनं ।।५।। आकासठ्ठा च भुम्मठ्ठा   देवा नागा महिंद्धिका । पुत्र्त्रंतं अनुमोदित्वा चिरं रक्खन्तु देसनं ।।६।। आकासठ्ठा च भुम्मट्ठा देवा नागा महिंद्धिका   | पुत्र्त्रंतं अनुमोदित्वा चिरं रक्खन्तु त्वं परन्ति ।।७।।  
Post a Comment
Read more

Bouddha Sanskar Vidhi Kram / बौद्ध संस्कार विधींचे क्रम

  बौद्ध संस्कार विधींचे क्रम १) धम्मदीक्षा : १) २२ प्रतिज्ञा २) त्रिसरण ३)  पंचशील  ४) आशिर्वाद ५) सरणतय २) नामकरण : १) त्रिसरण २) पंचशील ३) बुद्ध पुजा ४) भीम स्मरण ५) भीम स्तुती ६) बुद्ध वंदना ७) धम्म वंदना ८) संघ वंदना ९) परित्राण पाठ १०) करणीयसुत्त ११) सब्बसुख गाथा १२) धम्मपालन गाथा १३) आशिर्वाद १४) सरणतय ३) वाढदिवस : १) त्रिसरण २) पंचशील ३) बुद्ध पुजा ४)भीम स्मरण ५) भीम स्तुती ६) बुद्ध वंदना ७) धम्म वंदना ८) संघ वंदना ९) परित्राण पाठ १०) संकल्प ११)आशिर्वाद १२) सरणतय ४) विद्यारंभ : १) त्रिसरण २) पंचशील ३) बुद्ध पुजा ४) भीम स्मरण ५) भीम स्तुती ६) बुद्ध वंदना ७) धम्म वंदना ८) संघ वंदना ९) परित्राण पाठ१०) महामङगल सुत्त ११) सब्बसुख गाथा १२) धम्मपालन गाथा १३) आशिर्वाद १४) सरणतय ५) साक्षगंध : १) त्रिसरण २) पंचशील ३) बुद्ध पुजा ४) भीम स्मरण ५) भीम स्तुती ६) परित्राण पाठ ७) महामङगल गाथा ८) सब्बसुख गाथा ९) धम्मपालन गाथा १०) आशिर्वाद ११) सरणतय. ६) विवाह : १) त्रिसरण २) पंचशील ३) बुद्ध पुजा ४) भीम स्मरण ५) भीम स्तुती ६) प...
Post a Comment
Read more